“Let’s choose executors and talk of wills” (Shakespeare)
Indien jy nie ‘n testament het nie of ‘n verouderde testament het, is dit nou ‘n goeie tyd om een te laat opstel. Waarom is ‘n testament dan so belangrik? Hoe moet jy te werk gaan om dit aan te spreek?
Kom ons kyk na van die bekende mites en wanopvattings as dit by testamente kom om hierdie vrae te beantwoord.
- “ Ek is nog te jonk om ‘n testament te benodig.”
- Mens kan verstaan waar hierdie opvatting vandaan kom. Hoe ouer jy raak, hoe groter die kans dat jy van natuurlike oorsake sal sterf. Jonger persone daarenteen is blootgestel aan ‘n hoër risiko van afsterwe in motorongelukke of ander gewelddadige omstandighede. Ons weet dat ons padsterftes van die hoogste in die wêreld is. Hierdie statistieke wys dat 80% van diegene wat in padongelukke tot sterwe kom, in die ouderdomsgroep 19 tot 34 val. Ongeag van jou ouderdom of jou gesondheid, niemand weet wanneer die dood by jou kom aanklop nie.
- “Ek is te besig. Dit moet maar wag.”
- Ons is almal baie besig met ons daaglikse dinge. Hoe besiger ons raak, hoe makliker is dit om hierdie uit te stel. Dis ongerieflik, ons het nou ander prioriteite en wie wil nou met hul eie sterflikheid gekonfronteer word. Ongelukkig weet niemand wanneer daardie dag ontydig aanbreek nie. Die moeite wat jy jouself dalk gespaar het, gaan nou deur die wat agterbly, namens jou uitgesorteer moet word.
- “Dis ook nie so erg om sonder ‘n testament dood te gaan nie.”
- Dit is nie aan te beveel nie. Met ‘n testament het jy darem die geleentheid om self te besluit oor hoe jou boedel en jou bates toegewys moet word. Jy besluit self aan wie jy jou boedel wil toevertrou en hoe dit beredder moet word.
- Sonder ‘n testament kom jy intestaat tot sterwe. Die Wet op Intestate Erfreg bepaal dan hoe jou boedel verdeel moet word, nie jy nie. Jou nagelate lewensmaat gaan dalk net ‘n kindsdeel van jou boedel kry, terwyl sy eintlik die hele boedel benodig om aan te gaan. Jy het geen aandeel in die aanstelling van jou eksekuteur nie, of in die aanstelling van voogde vir jou minderjarige kinders nie, of in die aanstelling van trustees om jou minderjarige kinders se gedeelte in trust te hou totdat hulle self regtens daaroor beheer kan neem. Minderjarige kinders se erflatings sal by die Meester se Voogdyfonds inbetaal word en aan hulle uitbetaal word wanneer hulle 18 jaar oud raak. Indien jy nie formeel getroud was nie, maar wel ‘n lewensmaat agterlaat, kan dit aanleiding gee tot hewige twiste en selfs litigasie tussen jou lewensmaat en jou familie. Daar is regtig geen voordele daaraan om intestaat te sterf nie, slegs ernstige nadele.
- “Ek is op my eie en het geen bates nie, so ‘n testament het geen doel nie.”
- Dit is onwaarskynlik dat jy geen bates gaan hê nie. ‘n Motorvoertuig, bankrekening, die bydraes tot jou werkgewer se pensioenfonds en die waarde wat daarin opgebou het, selfs ‘n versekeringseis wat jou boedel moontlik mag hê. Al het jy nie ‘n lewensmaat of kinders wat jy agterlaat nie; wat van ouers, broers of susters, of nabye familie? Die werklikheid is dat iemand naby aan jou sal moet help om jou boedel aan te meld en af te handel. Met ‘n testament maak jy dit net ‘n vinniger en minder stresvolle proses vir almal.
- “My lewensmaat het alreeds ‘n skriftelike Volmag van my om oor my bates te beskik, dit sal voldoende wees.”
- ‘n Volmag wat jy aan iemand verleen om namens jou op te tree, kom outomaties met jou dood tot ‘n einde. Hierna sal net jou eksekuteur, wat eers deur die Meester van die Hooggeregshof aangestel moet word, met die bates in jou boedel kan handel. Enige magte of regte wat jy aan jou erfgename verleen het, soos om geld uit jou bankrekening te trek of om jou besigheid te bestuur of om in jou huis te woon, val voorlopig weg wanneer jy tot sterwe kom.
- “Dis mos net ‘n stuk papier. Ek stel dit sommer self op.”
- Daar is nie enige spesifieke voorskrif wat bepaal dat jou testament deur ‘n professionele persoon opgestel moet word nie. Voordat jy iemand ander se testament net so oorneem of een in ‘n skryfbehoeftewinkel koop, wees net bewus van die volgende algemene slaggate.
- Jou testament moet wel aan die wetlike vereistes voldoen om geldig te wees. Indien jou testament nie aan die voorskrifte voldoen nie, mag jou erfgename verplig word om die Hooggeregshof met ‘n aansoek te nader om jou testament geldig te laat verklaar. Alle kostes van sodanige hofaansoek gaan waarskynlik deur jou boedel betaal moet word.
- Indien daar onduidelikhede in jou self opgestelde testament voorkom, kan dit aanleiding gee tot onnodige twiste, frustrasie en verspilde regskostes om te probeer uitklaar wat presies jou wense en aanwysings was. Dit is ook nie wat jy vir jou familie wil nalaat in ‘n tyd wat hulle besig is om jou afsterwe te verwerk nie. Ons hofverslae is vol van boedelsake wat veroorsaak is deur testamente en bepalings wat onduidelik, dubbelsinnig of vaag is of wat lynreg teenstrydig is met ander bepalings in dieselfde testament. Soms is daar ‘n plek vir regsterme en Latynse woorde in ‘n testament, maar indien jy nie ten volle vertroud is met die volle omvang van die betekenisse nie, moet dit eerder nie sonder leiding invoeg nie.
- Jou huwelikstatus, jou voorafgaande keuse van jou huweliksbedeling en die inhoud van jou huweliksvoorwaardekontrak (indien van toepassing) het alles ‘n invloed op jou boedel en hoe jou testament moet lyk. Hier is ingewikkelde grys areas ter sprake en dit moet eerder aan ‘n professionele kundige toevertrou word om jou hierdeur te help.
- Indien jy oor buitelandse bates beskik, gaan jy dalk ‘n plaaslike testament benodig om oor plaaslike bates te beskik en ‘n buitelandse testament om oor daardie bates te beskik. Daar is nie ‘n standaard antwoord nie; spesialis advies is hier noodsaaklik.
- Daar mag dalk nog vir jou ruimte wees om jou sake aan te pas en om voordeel te trek uit geleenthede vir boedel- en belastingbeplanning. Deur nou al jou sake in orde te kry kan jy later geld en tyd bespaar.
- Hou ook in gedagte dat jou lewensmaat of erfgename dikwels onmiddellike toegang tot fondse gaan benodig terwyl die boedel beredder word. Die bank sal kort na jou afsterwe jou bankrekeninge vries. Maak dus seker dat jou lewensmaat en erfgename oor hul eie bankrekeninge en toegang tot fondse beskik. Jy kan hulle ook nomineer as begunstigdes op lewenspolisse wat direk na dood aan hulle uitbetaal en wat dus nie eers deur die hele beredderingsproses hoef te loop nie.
- “Ek het my testament jare terug al afgehandel. Dit sal die ding doen.”
- Nie ‘n goeie idee nie. Ons lewens is allesbehalwe staties. Dinge verander. Mense trou, het kinders, gaan deur egskeidings, verloor geliefdes, kry geliefdes by, begin besighede, verkoop besighede, koop huise, verkoop huise, raak siek, raak gesond. Nuwe wette word afgekondig, die belastingomgewing verander jaarliks, jou besighede word geraak, jou finansiële situasie verander. Dit het alles ‘n effek op jou boedelsituasie. Maak ‘n punt daarvan om jou testament op ‘n jaarlikse basis te hersien.
Ter afsluiting, die gebruiklike testament tree eers in werking na jou afsterwe. Ons kry ook die sogenaamde Lewende Testament en ook ‘n Bate Aanwysing wat slegs aanwending het terwyl jy nog lewendig is.
Ons sal volgende maand die Lewende Testament en die Bate Aanwysing in ons nuusbrief hanteer.