“Life is pleasant. Death is peaceful. It’s the transition that’s troublesome” (Isaac Asimov)
Nie alle mense wil ten alle koste kunsmatig aan die lewe gehou word nie. Dit kan gepaardgaan met pyn en met stres en dalk ook sonder toestemming geskied. Indien hierdie keuse vir jou belangrik is, moet jy voortydig jou posisie hieroor duidelik maak. Gee jou instruksies deur aan jou geliefdes en dokters en versorgers en hospitaal terwyl jy nog heeltemal in staat is om dit te doen. Hulle moet nou al weet wat jou aanwysings is vir wanneer jy in die toekoms dalk nie meer self in staat gaan wees om jou aanwysings en wense uit te spreek nie of bekend te maak nie.
Jou mediese toestand kan vinnig verander. Maak dit dus ‘n prioriteit om jou aanwysings te gee terwyl jy nog fisies en verstandelik in staat is om dit te doen.
‘n Lewende Testament en ‘n Mediese Aanwysing: Hoe verskil die twee?
Beide is ‘n uitdrukking van jou aanwysing en wense vir toekomstige mediese behandeling en versorging. Beide tree eers in werking wanneer jy self nie meer in staat is om self besluite te kan maak en self te kan kommunikeer nie. Dit is ‘n geskenk aan jou geliefdes en mediese versorgers om hulle in staat te stel om op ingeligte wyse jou wense uit te voer en om te verhoed dat jy nie onnodig moet ly indien daar geen mediese vooruitsig op herstel is nie.
‘n Mediese aanwysing gaan verder as ‘n lewende testament. Ja, jy hanteer daarin verskillende scenario’s en gee daarin jou toestemming tot sekere mediese ingrype onder verskillende omstandighede. Jy kan dan ook ‘n Mediese Gevolmagtigde aanstel, gewoonlik ‘n nabye familielid, om mediese besluite namens jou te maak. Stel ‘n primêre en ook ‘n alternatiewe mediese gevolmagtigde aan. Indien jou primêre gemagtigde nie beskikbaar is nie of nie in staat is om op kritieke tye besluite te neem nie, kan die dokters en mediese personeel dan ook met die alternatiewe gevolmagtigde skakel.
Vra jou dokter om jou hiermee te help en ook met die moontlike gepaste mediese aanwysings wat jy wil maak. Jy mag dalk besluit dat jy in sommige mediese omstandighede meer aggressiewe mediese ingrype wil hê en in ander gevalle nie.
Word hierdie mediese aanwysings regtens erken?
Hierdie is uiteraard ‘n sensitiewe gebied vir baie mense. Ons moet hier ‘n duidelike onderskeid tref. Bystand met selfdood en genadedood is regtens nie in Suid-Afrika toelaatbaar nie. Dit is ook in stryd met baie mense se morele, kulturele en godsdienstige oortuigings.
Selfdood en genadedood hou in dat daar positiewe stappe geneem moet word om die dood teweeg te bring. Dit is nie toelaatbaar nie. Mediese aanwysings behels egter dat jy ‘n aanwysing maak dat daar onder bepaalde omstandighede nie ingegryp moet word om jou ten alle koste aan die lewe te hou nie. Jy wil dan eerder toegelaat word om op natuurlike wyse en met waardigheid tot sterwe te kom. Dit is natuurlik ‘n uiters persoonlike besluit en mens moet self na eie goeddunke en na behoorlike oorweging hieroor besluite maak en aanwysings gee.
Is so ‘n aanwysing dan regtens aanvaarbaar en afdwingbaar? Ons Hoogste Hof van Appèl het in 2016 bevind dat genadedood en hulpverlening by selfdood regtens nie aanvaarbaar of toelaatbaar is nie. Die hof het wel aanduidings gegee dat mediese aanwysings meer aanvaarbaar is, sonder om uitdruklik hieroor ‘n bevinding te maak. Totdat ‘n hofbeslissing spesifiek oor mediese aanwysings gegee word, kan mens nie met sekerheid sê of ons howe dit aanvaarbaar sal vind nie. Die trant en aanduiding van die Appèlhof se uitspraak dui wel op ‘n simpatieke ontvangs van die howe se kant.
Jou wense en aanwysings kan slegs aan voldoen word indien mense weet wat dit behels. Daarom is dit goeie praktyk om voor die tyd aanwysings aan jou geliefdes en aan jou dokters en mediese versorgers te gee oor wat jou wense en aanwysings behels.
Jy het natuurlik nog altyd ‘n Testament nodig!
Soos julle kan aflei het jou “Lewende Testament” en “Mediese Aanwysings” ‘n heel ander doel as wat jou “Laaste Testament en Wilsbeskikking” moet dien. In jou Testament gee jy aanwysings oor die hantering van jou bates in jou boedel en hoe dit na jou afsterwe aan jou erfgename oorgemaak en verdeel moet word. Jy het beide nodig.
Ter afsluiting, let asseblief op hierdie belangrike aspekte ….
- Maak seker dat mense weet waar om jou Lewende Testament en Mediese Aanwysings vinnig in die hande te kry. Die beste is om getekende oorspronklikes aan jou naasbestaandes en aan jou mediese dokter en versorger te gee.
- Hersien die situasie op ‘n jaarlikse basis en oorweeg of enigiets verander moet word. Indien jy enigiets verander, maak dan seker dat die ou dokumente vernietig word en deur die nuwe aanwysings vervang word, waarin strydige of uitgediende instruksies ook in geheel herroep word.