Soos die wet tans staan, word ‘n Suid-Afrikaanse belastingbetaler wat vir 183 dae of meer in die buiteland werk (waarvan 60 dae opeenvolgend moet loop), nie plaaslik belas op buitelandse inkomste nie.
Die Tesourie het egter konsepwetgewing vrygestel wat, indien goedgekeur, hierdie vrystelling sal herroep.
Vir baie Suid-Afrikaanse werkgewers en werknemers kan dit ernstige gevolge hê, met veral kontantvloei implikasies.
Die voorgestelde veranderinge
Toe die oud-minister van finansies sy begroting in Februarie 2017 aangebied het, het hy voorgestel dat Suid Afrikaners wat in die buiteland werk, belas moet word indien die land waarin hulle gewerk het, geen inkomstebelasting gehef het nie. Hy het aangevoer dat dit onbillik is dat hierdie mense geen belasting hoef te betaal nie.
Die nuwe konsepwet gaan egter veel verder as wat die voormalige minister voorgestel het en stel voor om enige verskille tussen belasting in die buiteland en Suid-Afrikaanse belastingkoerse te belas. As u byvoorbeeld meer as ses maande in die buiteland werk en die belastingkoers in die ander land is 25%, sal u in Suid-Afrika aanspreeklik wees vir enige verskil tussen die 25% en die koers waarteen u belas sou word volgens ons wet (die maksimum belastingkoers in Suid Afrika is 45%).
Die nuwe reëls word voorgestel om vanaf 1 Maart 2019 in werking te tree (dit wil sê die belastingjaar 2020 vir individue).
Implikasies vir werkgewers en werknemers
Wanneer werkgewers personeel het wat in die buiteland werk, word salarispakkette ontwerp rondom die belastingvrye element of verminderde belasting wat in die buiteland betaal word. Werkgewers sal dus hierdie pakkette moet heroorweeg om te verseker dat hierdie werknemers dieselfde netto inkomste ontvang.
In gevalle waar werknemers in die buiteland werk teen laer belastingtariewe, word hulle belas in die land waar hulle werk. Hulle sal op grond van die voorgestelde veranderinge ook in Suid-Afrika belas word op enige verskil tussen die buitelandse land se belastingkoerse en plaaslike belastingkoerse. Die werknemers sal ‘n belastingkrediet ontvang vir die belasting wat hulle in die buiteland betaal het. Hulle sal egter slegs in staat wees om dit te doen wanneer hulle hul belastingopgawe indien. Die ontvangs van ‘n terugbetaling van die SAID en die verkryging van hierdie krediet deur die SAID, sal waarskynlik ‘n tydrowende proses wees. Hierdie werknemers sal dus op ‘n kontantvloeibasis gepenaliseer word, wat ook die werkgewers se administratiewe werkslading sal verhoog, aangesien hulle dalk oorbruggingslenings aan werknemers sal moet oorweeg wat wag op hul belastingkrediet.
Hierdie verdienste sal gewoonlik onderworpe wees aan dubbelbelastingooreenkomste (DTA’s) wat per land verskil (ons het DTA’s met 76 lande geteken). Om hierdie verskillende DTA’s te verstaan en toe te pas, sal vir beide werkgewers en werknemers ‘n uitdaging wees.
Werknemers se potensiële reaksie en die gevaar vir ons ekonomie
Werknemers wat in die buiteland werk, is oor die algemeen baie vaardig en wêreldwyd bemarkbaar. Hulle kan dus maklik kies om belastingverblyf in ‘n lae belasting jurisdiksie op te neem. Dit sal beteken dat Suid-Afrikaanse belastingverblyfstatus opgehef word, wat 18% kapitaalwinsbelasting op hul bates sal veroorsaak.
Die waarskynlikheid is dat Suid-Afrika ‘n beduidende aantal geskoolde individue aan buitelandse lande sal verloor. Ons het reeds ‘n vaardigheidstekort in Suid-Afrika en om meer vaardighede te verloor, sal ‘n nadelige uitwerking op die ekonomie hê. Baie multinasionale maatskappye gebruik Suid-Afrika as ‘n springplank in Afrika en stel personeel op die vasteland in diens. Hierdie individue kan besluit om elders te gaan woon, soos Mauritius, wat lae belastingtariewe en gesofistikeerde finansiële dienste bied.
Besighede en werknemers wat geraak word deur hierdie potensiële verandering in die Inkomstebelastingwet moet die proses van die konsepwette volg tot dit wetgewing word – waarskynlik aan die einde van die jaar of vroeg volgende jaar. Die hoof rede om hierdie proses dop te hou is omdat dele van die sakegemeenskap teen hierdie konsepwette gekant is, en dus kan daar veranderinge aangebring word wanneer die wetgewing gefinaliseer word. Oorweeg ook om aan die proses deel te neem deur u eie voorleggings oor hierdie konsepwetgewing te maak. Die resultaat kan ‘n beter uitkoms vir almal betrokke wees.