| Om slegte skuld af te skryf is een ding. Om daarna nog geld te moet inbetaal vir daardie “voorreg” is ‘n bitter pil.
Dit is egter die gevaar wat jy loop indien een van jou skuldenaars gesekwestreer of gelikwideer word (ons begin deur hierdie verskillende terminologie te verduidelik) en jy ‘n eis bewys sonder om die “gevaar van kontribusie” te oorweeg. Wat is dit? Hoe ontstaan dit? Wat as jy die skuldeiser was wat die hofaansoek gebring het? Het jy dalk sekuriteit vir jou eis? Hoe kan jy jouself daarteen beskerm? Lees verder vir die antwoorde… |
“’n Klein skuld skep vir jou ‘n skuldenaar, ‘n groot skuld skep vir jou ‘n vyand.” (Publilius Syrus, Romeinse skrywer)
Gestel daar is ‘n bedrag geld aan jou verskuldig deur ‘n skuldenaar wie se “insolvente boedel” “gesekwestreer” is. (‘n Individu of ‘n trust word gesekwestreer terwyl ‘n maatskappy of ander korporatiewe entitieit gelikwideer word.)
Die Meester van die Hooggeregshof stel ‘n “trustee” (in die geval van ‘n sekwestrasie) of ‘n “likwidateur” (in die geval van ‘n likwidasie) aan om al die skuldenaar se bates te verkoop en om die opbrengs tussen die bewese skuldeisers te verdeel.
Sodra jy bewus word daarvan dat die skuldenaar gesekwestreer/gelikwideer is, maak seker dat die trustee/likwidateur weet dat jy ‘n skuleiser is. Sodoende kan jy die verslae ontvang oor die finansiële posisie van die boedel en oor die vordering en verwagte datum van finalisering van die proses.
Jy sal ‘n geleentheid hê om jou eis in die sekwestrasie/likwidasie in te dien en te bewys. ‘n Formele “eisvorm” moet voltooi word en beëdig word en die eis word by ‘n vergadering van skuldeisers bewys.
Daar is ook soms die netelige vraag – moet jy jou eis bewys, of nie?
Bydrae tot kostes – dit kan soms ‘n bitter pil wees.
Om dinge eenvoudig te hou sal ons hieronder verwys na “insolvente boedel”, “sekwestrasie” en “trustee”, maar die beginsels is netso van toepassing met gevalle van likwidasies.
Indien jy nie jou eis bewys soos hierbo genoem nie, sal jy nie enige dividende ontvang nie en sal jy in wese die skuld in geheel moet afskryf.
Aan die ander kant is daar ‘n kans dat jy, deur die eis te bewys, jouself verder blootstel.
- Die koste van sekwestrasie van ‘n insolvente boedel kan soms meer beloop as die fondse wat in die boedel daarvoor beskikbaar is. Indien dit die geval is, sal die trustee van die boedel verplig wees om ‘n “kontribusie” of bydrae van bewese skuldeisers te verhaal om die kostes te dek.
- In so ‘n geval is daar die risiko dat jy as bewese skuldeiser ‘n kontribusie moet betaal. Dit is nou bo en behalwe die oorspronklike skuld wat jy reeds moes afskryf. Dit is waarom jy, as skuldeiser, versigting moet wees om jou eis formeel teen ‘n insolvente boedel te bewys voordat jy seker is dat daar geen gevaar van kontribusie bestaan nie.
Die spesiale geval van die “applikant skuldeiser”
Om alles te kroon, indien jy die applikant skuldeiser is (die skuldeiser wat aanvanklik by die hof aansoek gedoen het vir die skuldenaar se sekwestrasie), moet jy in elk geval bydra tot die tekort in die boedel, ongeag of jou eis teen die boedel formeel bewys is al dan nie.
Dit is waarom, nieteenstaande die feit dat ‘n aansoek om sekwestrasie ‘n uitstekende manier kan wees om skuld van ‘n probleem-skuldenaar te verhaal, is dit van uiterste belang om die gevaar van kontribusie te oorweeg voordat so ‘n aansoek gebring word.
Wat as jy ‘n vorm van sekuriteit vir jou eis hou?
Hier verwys ons slegs na die geval waar daar sekuriteit oor ‘n skuldenaar se bate(s) gehou word. Indien jy eksterne vorms van sekuriteit hou – soos byvoorbeeld ‘n borgstelling van ‘n direkteur – kan jy dit afsonderlik verhaal, heeltemal buite die sekwestrasie/likwidasieproses.
- Indien jy ‘n vorm van sekurteit ten opsigte van jou eis hou, byvoorbeeld ‘n verband oor die skuldenaar se eiendom, word jy as ‘n “versekerde skuldeiser” beskou.
- Jou versekerde eis moet bewys word voordat die netto opbrengs van die eiendom aan jou toegeken word. In die praktyk sal die trustee die “beswaarde” eiendom verkoop. Al die koste wat direk met die eiendom verband hou ( soos onderhoud, verkoopskommissies, betaling van uitstaande eiendomsbelastings om die eiendom te kan oordra, die trustee se fooie, ensovoorts) moet afgetrek en betaal word. Dan word die balans aan jou as versekerde skuldeiser in ‘n “beswaarde baterekening” toegeken en uiteindelik oorbetaal.
- Die opbrengs van alle onbeswaarde bates val weer in die “vrye oorskot” rekening. Indien daar na die betaling van jou versekerde dividend soos hierbo verduidelik , steeds ‘n tekort is met betrekking tot jou eis, sal daardie tekort as ‘n “konkurrente” eis in die vrye oorskot rekening beskou en hanteer word.
- Hier is jy in lyn om ‘n kontribusie te betaal gebaseer op die konkurrente gedeelte van jou eis.
- Die goeie nuus is dat jy jouself grootliks teen kontribusie kan beskerm deur “uitsluitlik te steun op die opbrengs van jou sekuriteit” vir die voldoening van jou eis. Dit beteken dat jy afstand doen van jou konkurrente eis ten opsigte van enige tekort. Dit beteken ook dat jou eis vir die tekort uit die vrye oorskot rekening wegval. Gevolglik word ‘n kontribusie nie meer van jou vereis (soos van die ander bewese of applikant skuldeisers) nie.
- In sekere uiters beperkte omstandighede kan dit gebeur dat steun op jou sekuriteit jou nie teen kontribusie sal beskerm nie (byvoorbeeld wanneer daar geen ander bewese eise is nie, of wanneer ander “bydraers” nie in staat is om hul gedeelte van die kontribusie te betaal nie).
Let daarop dat daar skakerings in sekere van hierdie bepalings is. Raadpleeg dan jou prokureur vir advies rakende jou spesifieke omstandighede.